Miłośnicy...

Program autorski - Mali miłośnicy matematyki

Matematyka nie jest ani trudna, ani nudna. Zwłaszcza jeśli zaprzyjaźnimy się z nią od dziecka. Matematyka jest miarą wszystkiego. (Arystoteles)

I. Wprowadzenie

       Zabawy matematyczne są bardzo ważne w edukacji przedszkolnej. Dają możliwość eksploracji, działania, wyzwalają chęć poszukiwania. Dlaczego więc nie skorzystać z tego, by rozbudzać w dzieciach możliwości poznawcze, wzbogacać ich wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Rozwijanie zdolności dzieci należy obecnie, w dobie rewolucji naukowo-technicznej do ważnych zadań nauczyciela. Ze społecznego punktu widzenia problem rozwijania zdolności logicznego myślenia już od najmłodszych lat jest bardzo ważny, gdyż daje gwarancję lepszych rezultatów w przyszłości. To co zostało utrwalone w młodym wieku jest trwałe. Zdolności dzieci powinny być rozwijane na drodze ich samodzielnych poszukiwań organizowanych przez nauczyciela i ukierunkowanych merytorycznie zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego.
W świetle współczesnej dydaktyki matematyki szczególnego znaczenia nabiera problem „ jak uczyć”, aby uprzystępnić dzieciom znajdującym się na poziomie myślenia praktycznego i obrazowo-ruchowego poznawanie treści pojęć matematycznych z natury swej abstrakcyjnych. Rozwiązanie tego problemu jest możliwe przy zastosowaniu takich metod nauczania, które przyśpieszą u dzieci rozwój wyższych operacji myślowych – abstrahowania i uogólniania – niezbędnych do opanowania ze zrozumieniem treści zawartych w programie nauczania.

Mózg małego dziecka jest tak zaprogramowany, by w drodze wielokrotnych doświadczeń zdobywać wiedzę o otoczeniu, poznawać prawa przyrody, a co więcej - kształtować własną strukturę. Z otoczeniem kontaktuje się przy pomocy zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, smaku oraz kilku zmysłów somatycznych (m.in.: równowagi, dotyku, czucia temperatury). I dlatego "wszystko co dziecko widzi, słyszy, czuje, o czym myśli, czego dotyka i tak dalej wpływa bezpośrednio i trwale na strukturę i ostateczne funkcjonowanie mózgu.

Wniosek nasuwa się sam. Dla ukształtowania prawidłowej architektury mózgu maluch potrzebuje bogatych wrażeń zmysłowych. Doznaje ich w swobodnej zabawie przedmiotami o różnych kształtach, kolorach, rozmiarach, fakturach. Umiejętność dostrzegania wielu cech tego samego przedmiotu jest niezbędna przy klasyfikowaniu, a tym samym przy tworzeniu zbiorów.

Maluchy uwielbiają zabawy piaskiem, błotem, wodą... A przy okazji wyrabiają sobie pojęcie o objętości. Świadomość własnego ciała i położenia różnych przedmiotów względem niego stanowi fundament dla późniejszej nauki geometrii. Orientację w przestrzeni dziecko zdobywa patrząc, poruszając się, słuchając, dotykając. Dobra orientacja w przestrzeni idzie zazwyczaj w parze ze zdolnościami matematycznymi. Warto więc proponować dziecku zabawy, które ich rozwijają.

II. Założenia programowe
 Program przeznaczony jest dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat.

Opracowany został, aby wspomagać i wspierać dziecięce rozumowanie bez podawania gotowych definicji. Ma za zadanie przybliżać trudne zagadnienia matematyczne w zabawie.

III. Cele programu
1. Cele ogólne
- stwarzanie warunków do wszechstronnego i harmonijnego rozwoju osobowości;
- wspieranie dzieci w rozwoju uzdolnień oraz wspomaganie tych, które rozwijają się wolniej lub nieharmonijnie;
- wprowadzanie dzieci w matematyczną metodę ujmowania świata materialnego;
- kształtowanie wyobraźni dziecięcej;
- kształtowanie odporności emocjonalnej i zdolności do wysiłku intelektualnego;
- stymulowanie rozwoju aktywności dzieci poprzez stosowanie różnorodnych ćwiczeń i zabaw prowadzących do nabycia umiejętności matematycznych;
- wyzwalanie pozytywnych emocji na rozwinięcie zainteresowania światem matematyki;
- rozbudzenie wiary dziecka we własne możliwości;
- rozwijanie umiejętności analizowania danych, porównywania, uogólniania;

2. Cele szczegółowe:
- Kształtowanie, rozwijanie wszystkich zmysłów
- Dokonywanie analizy, syntezy, porównywania i klasyfikacji spostrzeganych przedmiotów
- Poszukiwanie odpowiedzi na nurtujące je pytania, problemy
- Stymulowanie twórczej aktywności matematycznej
- Kształtowanie postawy kreatywnej

3. Cele operacyjne
Dziecko:
- rozumie, że liczby można porządkować, porównywać, dodawać i odejmować;
- wyodrębnia w otoczeniu figury geometryczne płaskie i przestrzenne oraz odwzorowuje obrazki złożone z nich
- porządkuje klocki, figury, zabawki według różnych kryteriów;
- wyodrębnia i nazywa kształt przedmiotów, manipuluje, różnicuje, porównuje i segreguje figury geometryczne;
- tworzy rytmiczne układy z figur geometrycznych i innych przedmiotów
- określa ciężar przedmiotów, waży je i porównuje
- określa pojemność naczyń i dokonuje porównań
- rozumie, że czas można nazywać i mierzyć;
- nazywa części swojego ciała,
- określa położenie przedmiotów w przestrzeni;
- określa położenie przedmiotów względem siebie i drugiej osoby,
- określa prawą i lewą stronę;
- rozwiązuje proste zagadki logiczne;
- dostrzega zależności między skutkiem a przyczyną;


IV. Metody i formy pracy
We wspomaganiu rozwoju dziecka największe znaczenie mają metody pracy oparte na działaniu, bezpośrednim spostrzeganiu i przeżywaniu oraz na słowie. Metody czynne prowokują do działania, rozbudzają zaciekawienie i zainteresowanie dziecka, uruchamiają spontaniczną i swobodną aktywność i w ten sposób przyczyniają się do rozwoju. Łączą się one z metodami słownymi i percepcyjnymi. Równie istotne są metody problemowe. Są one drogą poznania rzeczywistości, ponieważ angażują całą osobowość dziecka. Prowadzą one do wykrycia problemu, poszukiwania drogą prób i błędów, eksperymentowania podczas rozwiązywania problemów.
Różnorodne i bogate możliwości indywidualizowania oddziaływań, prowokowania, inspirowania, rozwiązywania problemów daje metoda zadaniowa.
Metodą, która przyczynia się do kształtowania w dziecku umiejętności związanych z podejmowaniem konkretnych działań, od fazy ich planowania i poszukiwania wsparcia, aż po ich realizację i ocenę jest metoda projektów. Wszystkie wymienione metody znajdują zastosowanie w takich formach pracy jak:
- różnego rodzaju zabawy;
- gry dydaktyczne;
- prace związane z doświadczeniem i eksperymentowaniem;
- sytuacje edukacyjne organizowane przez nauczyciela z małymi zespołami i z grupą;
- spacery, wycieczki;
- gry i zabawy edukacyjne z wykorzystaniem stosownego oprogramowania komputerowego;
- konkursy, quizy;
- turniej (mecz matematyczny).

Autorki programu:

mgr Magdalena Pellegrini - Bator.

Małgorzata Szumańska